Vragen die patiënten ons vaak stellen

Is het nuttig dat we onze omgeving inlichten?

Put IVF mijn voorraad eicellen niet voortijdig uit?

Zijn de hormonale behandelingen schadelijk?

Verhoogt een MBV-behandeling de kans op een meerling?
Vermindert IVF het risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap?

Zijn de geplaatste embryo's zeker de onze?

Is het gebruik van ingevroren embryo's wel een goed idee?
Wat gebeurt er met ons bewaarde genetisch materiaal?

Vertonen MBV-kinderen vaker afwijkingen?

Kunnen we zelf kiezen of we een meisje of een jongetje krijgen? 

    

Moeten we onze omgeving inlichten over onze vruchtbaarheidsbehandeling?

Het is wenselijk dat je op zijn minst enkele mensen informeert.
Als je, en dit is speciaal tot de vrouw gericht, buitenshuis werkt, kan je best zo vlug mogelijk je werkgever op de hoogte brengen. In de loop van je MBV-behandeling word je verschillende keren in het ziekenhuis verwacht: het is gemakkelijker als je werkgever de ware reden van je afwezigheid kent.
Door een open aanpak zal je vermoedelijk ook op meer begrip kunnen rekenen als je tijdens je werk eens wordt afgeleid door stress of de lichamelijke ongemakken van de behandeling. Het kan een hele steun en opluchting zijn als je van tijd tot tijd met vrienden of familieleden over je ervaringen en gevoelens kan praten.
Wel doe je er goed aan maar een beperkt aantal mensen in te lichten. Anders krijg je voortdurend vragen over het vorderen van de behandeling, wat tot pijnlijke situaties kan leiden als zwanger worden niet meteen lukt. Zowel professioneel als privé heb je aan één of enkele vertrouwenspersonen al genoeg.
Je durft anderen niet zeggen dat je een vruchtbaarheidsprobleem hebt? Ten onrechte. Bij tien tot twintig procent van alle paren gaat het krijgen van een kind niet vanzelf. Maar als de drempel om er met je omgeving over te spreken toch te hoog is, kan je voor ondersteuning altijd terecht bij je counselor in het CRG.  

        

Tast stimulatie van de eierstokken mijn eicelvoorraad aan, waardoor vroegtijdige menopauze kan optreden?

Beslist niet. Tijdens de stimulatie worden soms tien of meer follikels tegelijk tot ontwikkeling gebracht, maar tijdens een natuurlijke cyclus ook. Het enige verschil is dat bij een natuurlijke cyclus al die follikels op één of twee na afsterven, terwijl ze bij IVF stuk voor stuk tot rijping kunnen komen. De stimulatie van de eierstokken redt dus veeleer eicellen dan dat ze er verloren doet gaan.
Overigens beschikt een vrouw aan het begin van haar vruchtbare jaren gemiddeld over 400.000 eicellen, waarvan de meeste in de loop van de tijd spontaan afsterven. Bij de stimulatie wordt dus geput uit een grote eicelreserve die bijna geheel tot ongebruikt verdwijnen is voorbestemd. 

         

Zijn de hormoonbehandelingen schadelijk?

De toegediende hormonen kunnen bijwerkingen veroorzaken, dat wel. Maar gelukkig zijn die doorgaans niet gevaarlijk en slechts van tijdelijke aard. Alleen als zich OHSS voordoet – het ovarieel hyperstimulatiesyndroom – kan een medische interventie noodzakelijk zijn.
Dat de bij IVF gebruikte hormonen kankerverwekkend zouden zijn of andere schadelijke gevolgen zouden hebben, zijn beweringen die niet op bewezen medische gegevens berusten.
Overigens werden de hormonen in kwestie lang vóór de introductie van IVF en op grote schaal toegediend aan vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen, zonder dat ooit schadelijke effecten werden vastgesteld.
Toch wordt wereldwijd de invloed van de hormoonbehandelingen nog verder onderzocht. Voor alle veiligheid, zeg maar.

        

Is er bij IVF minder kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap dan bij een spontane zwangerschap?

Voor een vrouw die op de natuurlijke manier zwanger raakt, bedraagt de kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap één procent. Voor een vrouw die zwanger wordt via IVF is die kans niet groter, tenzij ze een beschadiging heeft aan de eileider(s).
Dat de IVF-behandeling op zich toch tot een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kan leiden, hoeft geen verwondering te wekken. Hoewel bij de transfer de embryo's zorgvuldig in de baarmoeder worden geplaatst, zullen ze zich niet meteen aan de baarmoederwand hechten. Dat verklaart waarom ze soms toch nog migreren naar de eileider en daar tot ontwikkeling komen. De zwangerschap moet in dat geval worden onderbroken (zie onderbreking buitenbaarmoederlijke zwangerschap).  

       

Hoe weten we zeker dat het embryo/de embryo's die teruggeplaatst worden in de baarmoeder de onze zijn?

Het CRG hanteert strenge en betrouwbare procedures voor de identificatie van eicellen, zaadcellen en embryo's.
Zie daarvoor het hoofdstuk over kwaliteitszorg in het CRG en meer bepaald de informatie over IVF Witness.
Kort samengevat: met dit systeem zijn vergissingen, lees 'verwisselingen', eigenlijk uitgesloten.   
        

Is het invriezen van embryo's voor later gebruik wel verstandig?

De Belgische wet op MBV bepaalt dat je vóór het begin van je behandeling een  bestemming moet geven aan eventuele 'boventallige' embryo's, d.w.z. embryo's die uit je behandeling ontstaan maar die je (in deze MBV-cyclus) niet nodig hebt voor terugplaatsing.
In het contract "Bestemming van boventallige embryo's" beslis je of je ze laat invriezen of niet.
Doe je dat wel, dan zegt de wet dat je een volgende IVF-poging er één moet zijn met ingevroren/gedooide embryo's. Dat noemen we een FRET (Frozen Embryo Transfer).

Maar is dat wel een goede zaak voor jou als patiënt? Het antwoord is eenvoudig: ja.

• FRET is minder belastend als MBV-behandeling dan IVF:
  • er is geen hormonale stimulatie van de eierstokken nodig, en
  • je hoeft geen eicelpunctie te ondergaan.
• De kans op innesteling van het embryo is doorgaans even groot als bij een verse poging.
• Voor Belgische patiënten die recht hebben op de terugbetaling van hun behandeling door de mutualiteit, zijn dit extra pogingen. De terugbetaling geldt namelijk voor (maximum) zes pogingen met vers materiaal.
• Wel is het zo dat niet alle embryo's het invriezen - of beter het dooien - overleven.
  Je moet dus een zeker aantal embryo's over hebben om een redelijke kans te hebben dat je volgende poging met gedooide embryo's kan verlopen.
• Tot nog toe blijkt uit geen enkel onderzoek dat uit ingevroren embryo's meer baby's met afwijkingen voortkomen.

Er is wel een moreel aspect waar je van tevoren over moet nadenken.
In het contract “Bestemming van boventallige embryo’s” beslis je namelijk ook wat er met de ingebankte embryo’s moet gebeuren als je ze zelf (definitief) niet meer nodig hebt:

• donatie aan andere wensouders (niet in elke situatie);
• afstand voor wetenschappelijk onderzoek (met mogelijkheid tot opgave van welke onderzoeken je niet wenst); of
• vernietiging.

Het is niet ondenkbaar dat je later moreel moeite krijgt met een van de gekozen opties. Het is echter mogelijk om achteraf je beslissing te herzien zo lang de bewaartermijn loopt. Maar beslissen om niét te laten invriezen, dat kan je natuurlijk niet meer.
Zie ook de volgende vraag: wat gebeurt er met ons ingebankte materiaal als onze levensomstandigheden wijzigen?
               

Wat gebeurt er met ons ingebankte materiaal als onze levensomstandigheden wijzigen?

Aan het begin van de vruchtbaarheidsbehandeling ondertekent elke patiënt van het CRG waarin hij of zij beslist/beslissen wat er met het ingevroren genetisch materiaal moet gebeuren na afloop van de bewaring.

• Als man beslis je over wat er met eventueel ingevroren sperma of testisweefsel moet gebeuren.
• Als vrouw doe je hetzelfde voor eicellen of ovarieel weefsel.
• Als paar (of alleenstaande wensmoeder) moet je een bestemming geven aan boventallige embryo's.

Je kan drie bestemmingen geven:

• donatie aan andere wensouders (niet in elke situatie),
• afstand voor wetenschappelijk onderzoek (met mogelijkheid tot aanduiding van de onderzoeken je niet uitgevoerd wil zien op jouw materiaal), of
• vernietiging.

Je beslissing geldt voor de volgende situaties.

• Als de wettelijke bewaartermijn is verstreken of als je de bewaring zelf wil stopzetten.
• Als je overlijdt.
• Als je definitief niet meer in staat bent om een beslissing te nemen.
• Als je zou scheiden van de partner met wie je samen beslist hebt om embryo's in te banken.
  Geen van beide partners kan immers aanspraak maken op deze boventallige embryo's voor een eventuele behandeling met een nieuwe partner.

Zo lang de afgesproken bewaartijd loopt kunnen jullie jullie beslissing herzien, maar dan wel eensgezind: elke herziening moet door beide oorspronkelijke partners ondertekend zijn.
            

Komen afwijkingen meer voor bij IVF-kinderen dan bij gewone kinderen?

De kinderen die door MBV in het CRG van UZ Brussel zijn verwekt, worden door het Centrum voor Medische Genetica (CMG)  onderzocht als ze twee maanden en één jaar oud zijn. Voor kinderen geboren uit een PGT-behandeling – die als embryo dus een genetisch onderzoek ondergingen – komt daar nog een onderzoek bij in de leeftijd van twee jaar.  
Bij ongeveer drie procent van de MBV-kinderen worden afwijkingen vastgesteld. Dat percentage correspondeert niet alleen met dat van andere IVF-centra, maar ook met het percentage afwijkingen bij kinderen die op een natuurlijke manier zijn verwekt. Niets wijst dus op een verhoogd risico.
Toch blijven we voortdurend (nieuw en repetitief) onderzoek voeren. In het bijzonder bij de ingebruikname van nieuwe technieken volgen we de MBV-kinderen die daaruit geboren worden, steeds strikt op.
Wereldwijd strekt het onderzoek zich intussen trouwens uit over verschillende generaties: sommige studies focussen op de nakomelingen van (volwassen geworden) MBV-kinderen.  
         

Kunnen we zelf kiezen of we een zoontje of een dochtertje krijgen?

Tegenwoordig kan het geslacht van de IVF-embryo's worden bepaald vóór ze in de baarmoeder worden geplaatst. Een selectie op basis van het geslacht gebeurt echter uitsluitend als daar goede medische redenen voor bestaan, d.w.z. om het risico op een erfelijke aandoening te vermijden die aan het geslacht van de baby gebonden is.
Met een louter persoonlijke voorkeur kunnen we om ethische redenen geen rekening houden. De geslachtsbepaling van embryo's zonder genetische indicatie is in België trouwens verboden.